26/10/14

Μιχάλης Κατσαρός - Η Διαθήκη μου (Αντισταθείτε)




Αντισταθείτε
σ’ αυτόν που χτίζει ένα μικρό σπιτάκι
και λέει: καλά είμαι εδώ.
Αντισταθείτε σ’ αυτόν που γύρισε πάλι στο σπίτι
και λέει: Δόξα σοι ο Θεός.

Αντισταθείτε
στον περσικό τάπητα των πολυκατοικιών
στον κοντό άνθρωπο του γραφείου
στην εταιρεία εισαγωγαί - εξαγωγαί
στην κρατική εκπαίδευση
στο φόρο
σε μένα ακόμα που σας ιστορώ.

Αντισταθείτε
σ’ αυτόν που χαιρετάει απ’ την εξέδρα ώρες
ατελείωτες τις παρελάσεις
σ’ αυτή την άγονη κυρία που μοιράζει
έντυπα αγίων λίβανον και σμύρναν
σε μένα ακόμα που σας ιστορώ.

Αντισταθείτε πάλι σ’ όλους αυτούς που λέγονται μεγάλοι
στον πρόεδρο του Εφετείου αντισταθείτε
στις μουσικές τα τούμπανα και τις παράτες
σ’ όλα τ’ ανώτερα συνέδρια που φλυαρούνε
πίνουν καφέδες σύνεδροι συμβουλατόροι
σ’ όλους που γράφουν λόγους για την εποχή
δίπλα στη χειμωνιάτικη θερμάστρα
στις κολακείες τις ευχές τις τόσες υποκλίσεις
από γραφιάδες και δειλούς 
για το σοφό αρχηγό τους.

Αντισταθείτε στις υπηρεσίες των αλλοδαπών
και διαβατηρίων
στις φοβερές σημαίες των κρατών και τη διπλωματία
στα εργοστάσια πολεμικών υλών
σ’ αυτούς που λένε λυρισμό τα ωραία λόγια
στα θούρια
στα γλυκερά τραγούδια με τους θρήνους
στους θεατές
στον άνεμο
σ’ όλους τους αδιάφορους και τους σοφούς
στους άλλους που κάνουνε το φίλο σας
ως και σε μένα, σε μένα ακόμα που σας ιστορώ
αντισταθείτε.
Τότε μπορεί βέβαιοι να περάσουμε προς την
Ελευθερία.

Μιχάλης Κατσαρός - Η Διαθήκη μου (Κατά Σαδδουκαίων) 1953

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ
Η διαθήκη μου πριν διαβαστεί
– καθώς διαβάστηκε –
ήταν ένα ζεστό άλογο ακέραιο.
Πριν διαβαστεί
όχι οι κληρονόμοι που περίμεναν
αλλά σφετεριστές καταπατήσαν τα χωράφια.

Η διαθήκη μου για σένα και για σε
χρόνια καταχωνιάστηκε στα χρονοντούλαπα
από γραφιάδες πονηρούς συμβολαιογράφους.
Αλλάξανε φράσεις σημαντικές
ώρες σκυμμένοι πάνω της με τρόμο
εξαφανίσανε τα μέρη με τους ποταμούς
τη νέα βουή στα δάση
τον άνεμο τον σκότωσαν –
τώρα καταλαβαίνω πια τι έχασα
ποιος είναι αυτός που πνίγει.

Και συ λοιπόν
στέκεσαι έτσι βουβός με τόσες παραιτήσεις
από φωνή
από τροφή
από άλογο
από σπίτι
στέκεις απαίσια βουβός σαν πεθαμένος:
Ελευθερία ανάπηρη πάλι σου τάζουν.

Το ποίημα «Η ΔΙΑΘΗΚΗ ΜΟΥ» δημοσιεύτηκε, τον Οκτώβριο του 1950 στην αριστερή εφημερίδα «Δημοκρατικό Τύπο» αφου πετσοκόφτηκε άγρια, αφαιρώντας τους παρακατω στίχους: 
- στην κρατική εκπαίδευση
- στο φόρο
- σ΄αυτον που χαιρετάει ώρες ατέλειωτες τις παρελάσεις
- στον πρόεδρο του εφετείου
- σε ολους αυτούς που γράφουν λόγους δίπλα στη χειμωνιάτικη θερμάστρα
- στις φοβερές σημαίες των κρατών και τη διπλωματία
- στα εργοστάσια πολεμικών υλών
- στα θούρια

Η οργισμένη απάντηση του ποιητή ήρθε μ΄ενα αλλο ποίημα το «ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ» που τελειώνει με το στίχο: «Ελευθερία ανάπηρη πάλι σου τάζουν»
Ο ίδιος ο Κατσαρός σε συνέντευξη του αργότερα αναφέρει: «Η αριστερά μη εννοώντας τι είναι η «Διαθήκη» δυστυχώς τη λογόκρινε». Η ιδια αριστερά που αργότερα θα του ζητήσει συγγνώμη

ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΤΣΑΡΟΣ 
Ο Μιχάλης Κατσαρός έζησε αδιαφορώντας για σαλόνια και θεσμούς, πορεύτηκε ανεξάρτητος και ανένταχτος, μακρια απο οργανωμένα πολιτικά συμφέροντα μεχρι την τελευταία μέρα της ζωής του. Η ζωή και το έργο του ήταν το ιδιο με την ποίηση του
Η ποίηση του ρεαλιστική με αντιεξουσιαστικό χαρακτήρα αλλα βαθιά ανθρώπινη, εντιμη και πιστή στο όραμα της ελευθερίας.
Κι οπως ο ιδιος έλεγε: «Η ποιηση μου ακολουθεί τα γεγονότα της ζωής...Η αναγκαιότητα της ποιησης μου βαδίζει με την αναγκαιότητα της ζωής...Η ποιητική ιδέα γεννιέται απο την πραγματικότητα»
Κι εσείς: «Μην αμελήσετε, παρτε μαζί σας "νερό". Το μέλλον μας θα έχει πολλη ξηρασία»


Video
Θανάσης Γκαιφύλιας, τραγουδά το «Αντισταθείτε»

9 commenti:

  1. Ο Μιχάλης Κατσαρός (1919-1998) γεννήθηκε στην Κυπαρισσία. Σε νεαρή ηλικία πήρε μέρος σε αριστερές πολιτικές οργανώσεις και κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση.

    Το 1945 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και έζησε για πολλά χρόνια σε δύσκολες συνθήκες, ασκώντας διάφορα βιοποριστικά επαγγέλματα, όπως ταμίας σε εμπορικό κατάστημα, δημοσιογράφος στον παράνομο Τύπο και υπάλληλος στη ραδιοφωνία. Συνεργάστηκε με τα περιοδικά "Θεμέλιο" (1947), "Ποιητική Τέχνη", "Τα Νέα Ελληνικά", "Αθηναϊκά Γράμματα" και "Στόχος" (1950) και το 1975 εξέδωσε το περιοδικό "Σύστημα", όπου δημοσίευε κυρίως δικά του κείμενα.

    Η πρώτη του εμφάνιση στη λογοτεχνία σημειώθηκε το 1946, με τη δημοσίευση του ποιήματος "Το Μπαρμπερίνικο καράβι" στο περιοδικό "Ελεύθερα Γράμματα". Tον ίδιο χρόνο δημοσίευσε σε ελεύθερο στίχο το ποίημα "Βγενιώ" στο ίδιο περιοδικό. Το 1949 εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο "Μεσολόγγι". Παντρεύτηκε τη ζωγράφο Κούλα Μαραγκοπούλου.
    Πέθανε στην Αθήνα

    Εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές "Μεσολόγγι", 1949, "Κατά Σαδδουκαίων", 1953, "Οροπέδιο", 1956, "Σύγγραμμα", 1975, "Πρόβα και ωδές", 1975, "Ενδύματα", 1977, "Αλφαβητάριο - ποιήματα Α-Ω", 1978, "Ονόματα", 1980, "3Μ+3Μ=6Μ", 1981, "4 μαζινό", 1982, "Μείον ωά", 1985, "Ο πατέρας του ποιητή", 1987, "Κορέκτ, φόβος του ποιητή", 1996, "Εννέα το επτά", 1997, τα δοκίμια "Πας-Λακίς Michelet", 1973, "Σύγχρονες μπροσούρες", 1977-78, "Αυτοκρατορική πραγματικότητα", 1995, "Το κράτος εργοδότης", 1996, και το μυθιστόρημα "Οι συλλέκται της Μονόχρα", 1980.

    Τα ποιήματά του μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες και μελοποιήθηκαν από τους Μ. Θεοδωράκη, Γ. Μαρκόπουλο, Θ. Γκαϊφύλλια και Α. Κουνάδη. Το "Κατά Σαδδουκαίων" παρουσιάστηκε μελοποιημένο από γερμανό συνθέτη στο "Κουήν Ελίζαμπεθ Χωλ", στο Σάουθ Μπανκ του Λονδίνου (ο αγγλικός τύπος τον παρέβαλε με τους ποιητές Μπρεχτ, Χο Τσι Μινχ και Παντίλα).

    (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.)

    RispondiElimina
  2. ωραιοτατο ποιμα,που το εκλεψα και το αλλα ξα κι εγω...!!
    Ασκωντας αναποδη λογοκρισια,ισως..!!

    RispondiElimina
    Risposte
    1. Ο κοσμος δεν λογοκρινει τους ποιητες αντιθετα τους αγαπα. Ακουν προσεκτικα τον λογο τους, και αντιλαμβάνονται την αληθεια των πραγματων. Επειτα η ποιηση εκφραζει τα συναισθήματα των ανθρωπων.

      Elimina
  3. Οι τελευταίοι στίχοι του με τους οποίους έκλεισες το αφιέρωμα σου ήταν οι πρώτοι που διάβασα στο διαδίκτυο πριν χρόνια και με έκαναν να τον ψάξω.
    Μαχητικός ποιητής, μπορώ να καταλάβω γιατί κυνηγήθηκε και λογοκρίθηκε!
    Όσο για την αντίσταση αυτό είναι το μεγάλο μείον μας που αποβαίνει και μοιραίο: Πουθενά δεν υπάρχει αντίσταση!
    Κι όλοι οι εχθροί προελαύνουν ελεύθερα.....

    RispondiElimina
    Risposte
    1. Ο Μιχαλης Κατσαρος εκτος από μεγαλος, ποιητης, ηταν και ένας πραγματικος αγωνιστης. Κυνηγηθηκε τοσο από τους δεξιους για τα πολιτικά του φρονηματα, αλλα απομονωθηκε και από την κομματική γραμμη της αριστερας μια και οι ιδεες του ηταν ανεπιθύμητες και γι αυτους. Πώς να μην ηταν αλλωστε μια και μεσα από την ποιηση του τολμησε να αμφισβητησει την (σταλινικη) εξουσια.

      Elimina
  4. "Μην αμελήσετε , πάρτε μαζί σας "νερό". Το μέλλον θα έχει πολλή ξηρασία."
    "Ελευθερία ανάπηρη πάλι μας τάζουν"!!!
    Συγκλονιστικός και αφοπλιστικός δυστυχώς μόνο για όσους δεν βλέπουν τον κόσμο πίσω από κάγκελα... Για όσους το βλέμμα τους κοιτά προς ανοιχτούς ορίζοντες!

    Πολύ χαίρομαι όταν κάνεις τέτοια αφιερώματα και μνημόσυνα σε ανθρώπους που δεν θα έπρεπε να μείνουν στην αφάνεια ή να ξεχαστούν. Είναι χρήσιμοι, πολύ χρήσιμοι!!!
    Την καλησπέρα μου V!

    RispondiElimina
    Risposte
    1. Η αληθινη ποιηση είναι ανατρεπτική, θετει προβληματισμους, δινει οράματα. Δεν αποκοιμιζει την σκεψη ουτε αδρανοποιεί τους πολιτες. Γιαυτο και θεωρειται επικίνδυνη από την εξουσια, που προσπαθει με κάθε τροπο να την απαγορευσει και να την λογοκρινει. Και φυσικα αξιζει η αναφορα σε τέτοιους σπουδαιους ανθρωπους, που δεν σιωπουν μα ανυπότακτοι επαγρυπνουν για ολους μας. Και ο Κατσαρος ηταν ενας από αυτους. Δυστυχως δεν υπαρχουν πια τέτοιοι στις μερες μας

      Elimina
  5. ΟΤΑΝ

    Όταν ακούω να μιλάν για τον καιρό
    όταν ακούω να μιλάνε για τον πόλεμο
    όταν ακούω σήμερα το Αιγαίο να γίνεται ποίηση
    να πλημμυρίζει τα σαλόνια
    όταν ακούω να υποψιάζονται τις ιδέες μου
    να τις ταχτοποιούν σε μια θυρίδα
    όταν ακούω σένα να μιλάς εγώ πάντα σωπαίνω.

    Όταν ακούω κάποτε στα βέβαια αυτιά μου
    ήχους παράξενους ψίθυρους μακρινούς
    όταν ακούω σάλπιγγες και θούρια
    λόγους ατέλειωτους ύμνους και κρότους
    όταν ακούω να μιλούν για την ελευθερία
    για νόμους ευαγγέλια για μια ζωή με τάξη
    όταν ακούω να γελούν
    όταν ακούω πάλι να μιλούν εγώ πάντα σωπαίνω.

    Μα κάποτε που η κρύα σιωπή θα περιβρέχει τη γη
    κάποτε που θα στερέψουν οι άσημες φλυαρίες
    κι όλοι τους θα προσμένουνε σίγουρα τη φωνή
    θ’ ανοίξω το στόμα μου
    θα γεμίσουν οι κήποι με καταρράχτες
    στις ίδιες βρώμικες αυλές τα οπλοστάσια
    οι νέοι έξαλλοι θ’ ακολουθούν με στίχους χωρίς ύμνους
    ούτε υποταγή στην τρομερή εξουσία.

    Πάλι σας δίνω όραμα.

    (Από τη συλλογη Κατά Σαδουκαιων - 1953)

    RispondiElimina
  6. ΘΑ ΣΑΣ ΠΕΡΙΜΕΝΩ

    Θα σας περιμένω μέχρι τα φοβερά μεσάνυχτα αδιάφορος-
    Δεν έχω πια τι άλλο να πιστοποιήσω.
    Οι φύλακες κακεντρεχείς παραμονεύουν το τέλος μου
    ανάμεσα σε θρυμματισμένα πουκάμισα και λεγεώνες.
    Θα περιμένω τη νύχτα σας αδιάφορος
    χαμογελώντας με ψυχρότητα για τις ένδοξες μέρες.

    Πίσω από το χάρτινο κήπο σας
    πίσω από το χάρτινο πρόσωπό σας
    εγώ θα ξαφνιάζω τα πλήθη
    ο άνεμος δικός μου
    μάταιοι θόρυβοι και τυμπανοκρουσίες επίσημες
    μάταιοι λόγοι.

    Μην αμελήσετε.
    Πάρτε μαζί σας νερό.
    Το μέλλον μας θα έχει πολύ ξηρασία.

    (Από τη συλλογη Κατά Σαδουκαιων - 1953)

    RispondiElimina