05/03/14

Buongiorno Siora Maschera




Buongiorno Siora Maschera, κατά μήκος των δρόμων, των καναλιών, κάτω από τα liston, αυτος ήταν ο χαιρετισμός που ακουγόταν: (Καλημέρα Κυρία Μάσκα) Η προσωπική ταυτότητα, το φύλο, η κοινωνική τάξη δεν υφίσταται πλέον, όλα ήταν μέρος της μεγάλης Illusione του Καρναβαλιού σε ένα μέρος μοναδικό στο κόσμο, όπου όλα μπορούν να συμβούν, όπου κάθε γωνία δεν παύει να μαγεύει.

Απο το 1271 υπάρχουν αναφορές για την παραγωγή μασκών τις τεχνικές και την εφαρμογή τους. Οι τεχνίτες που έφτιαχναν τις μάσκες ονομάζονταν maschareni και είχαν ήδη απο το 1436, την εποχή του Δόγη Foscari το δικό τους καταστατικό. Ανήκαν στην τάξη των ζωγράφων και αποτύπωναν πάνω σε στόκο (σ΄ αυτό τους βοηθούσαν οι targheri) ζωγραφισμένα πρόσωπα, συχνά με γελοία εμφάνιση αλλά με κάθε λεπτομέρεια. Οι μάσκες ήταν (και είναι ακόμα) κατασκευασμένες από πεπιεσμένο χαρτί (cartapesta) και παράγονται σε διάφορα μοντέλα και χρώματα, διακοσμημένα με πολύτιμους λίθους, υφάσματα και κορδέλες.

Η χρήση της μάσκας δεν περιοριζόταν μόνο κατά την περίοδο του Καρναβαλιού, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις καθ΄ολη τη διάρκεια του έτους. Το πρώτο επίσημο έγγραφο που κηρύσσει το καρναβάλι της Βενετίας δημόσια γιορτή είναι ένα διάταγμα του 1926. Σε αυτή την εποχή και για πολλούς αιώνες το καρναβάλι διαρκούσε έξη εβδομάδες απο τις 26 Δεκεμβρίου (Santo Stefano) που επικύρωνε την ημερομηνία έναρξης, εως τα μεσάνυχτα της καθαράς Δευτέρας (Martedi Grasso) που σημείωνε και τη λήξη της γιορτής. Η χρήση των μασκών επιτρεπόταν ακόμη και για δεκαπέντε μέρες στη γιορτή της Ανάληψης (Acsensione) και με ειδικές εξαιρέσεις μέχρι τα μέσα Ιουνίου. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια μερικών σημαντικών εκδηλώσεων, όπως δεξιώσεις ή γιορτές της Δημοκρατίας της Γαληνoτάτης, επιτρεπόταν η χρήση των αμφιέσεων Tabarro και Bauta.

la bauta
Η Bauta ηταν η πιο κλασσική μεταμφίεση που φορούσαν το ίδιο άνδρες και γυναίκες. Οχι μονο στη περίοδο του καρναβαλιού αλλα και σε διάφορες εκδηλώσεις, στις γιορτές, στα θέατρα, αλλα και στις παράνομες ερωτικές συναντήσεις. Ηταν υποχρεωτική μάλιστα για τις παντρεμένες γυναίκες που πήγαιναν στο θέατρο, ενώ απαγορευόταν στις γυναίκες σε ηλικία γάμου. Η Bauta επέτρεπε τη μέγιστη ελευθερία και πλήρη ανωνυμία, έτσι ώστε για καθε bauta που συναντούσες ήταν υποχρέωση αλλά και ευγένεια να την χαιρετήσεις. Η Bauta αποτελείται από ένα μαύρο μανδύα που λέγεται (Tabarro), ένα μαύρο τριγωνικό καπέλο (tricorn) που φορούσαν στο κεφάλι πάνω από το μανδύα και μια λευκή μάσκα που την έλεγαν (Larva) (το όνομα προέρχεται από το λατινικό Larva που σημαίνει "σκιά" "φάντασμα" "μάσκα"). Η "larva" τους επέτρεπε να πίνουν και να τρώνε χωρίς απαραίτητα να τη βγάλουν, διατηρώντας έτσι την ανωνυμία τους. 

Moretta
Μια άλλη γνωστή μάσκα που προτιμούσαν οι γυναίκες εκείνη την περίοδο ήταν η MorettaΗ μόδα της Moretta ειχε εισαχθεί από τη Γαλλία και εξαπλώθηκε γρήγορα στη Βενετία. Ήταν μια οβάλ μάσκερα από μαύρο βελούδο που την φορούσαν αρχικά συνήθως οι κυρίες όταν πήγαιναν να επισκεφθούν τις καλόγριες. Και καθώς ήταν μαύρη τόνιζε ιδιαίτερα τα γυναικεία χαρακτηριστικά και τη λευκή επιδερμίδα των γυναικών με τα βενετσιάνικα κόκκινα μαλλιά τους, που τη φορούσαν συνήθως στολισμένες με πέπλα, πλατύγυρα καπέλα και φτερά. Η μάσκα Moretta ονομαζόταν επίσης "μουγκή", επειδή για να παραμείνει στο πρόσωπο έπρεπε να κρατηθεί εσωτερικά δαγκώνοντας ένα κουμπί με τα δόντια.

Κατά τη διάρκεια του καρναβαλιού, οι Βενετσιάνοι επέτρεπαν στον εαυτό τους, παραβάσεις κάθε τύπου. Η Bauta και η Moretta χρησίμευαν για τη διατήρηση της ανωνυμίας και τη συμμετοχή σε κάθε απαγορευμένο παιχνίδι, τόσο από τους άνδρες αλλα και τις γυναίκες. Ακόμα οι ιερείς και οι μοναχές εκμεταλλεύονταν τις μεταμφιέσεις και εύρισκαν έτσι την ευκαιρία για λίγο να αφεθούν εις "multas inhonestas."
Προκειμένου να περιοριστεί η ασύδοτη ηθική παρακμή των Βενετών, η Δημοκρατία της Βενετίας επανειλημμένα είχε νομοθετήσει σχετικά για το Καρναβάλι τη χρήση της μάσκας και των μεταμφιέσεων. Ηδη από τις αρχές του 1300 άρχισαν να εκδίδονται νόμοι και διατάγματα για να σταματήσει η "ελευθεριότητα" των κατοίκων της Βενετίας και να περιοριστεί η υπερβολική χρήση των μασκών.

Ετσι απαγορεύτηκε η μεταμφίεση περαν από την επιτρεπόμενη περίοδο του Καρναβαλιού. Αυτό οφειλόταν και στο γεγονός ότι συχνά την χρησιμοποιούσαν και για αλλες παράνομες δραστηριότητες (για να κρυφτεί κάποιος, να κλέψει, να μεταφέρει όπλα μεσα στο μανδύα). Η χρήση της μάσκας είχε απαγορευτεί στους άνδρες, που σύχναζαν στις χαρτοπαικτικές λέσχες και στα πορνεία. Ειδικά στις πόρνες του δρόμου που τις ανακάλυπταν να φορούν μάσκα τις μαστίγωναν δημόσια στην πλατεία του San Marco και τις απομάκρυναν για τέσσερα χρόνια από την Βενετία άλλα και τις επέβαλαν να πληρώνουν πρόστιμο. Αλλά παρ' ολα αυτά αργότερα δημιουργήθηκε και το εξής παράδοξο. Το  1776 ψηφίστηκε ένας νόμος για την προστασία της ξεχασμένης "τιμής της οικογένειας" που απαγόρευε στις κυρίες να πηγαίνουν στο θέατρο χωρίς να καλύπτουν το πρόσωπο τους με μάσκα.

Σήμερα όμως οι μάσκες, η κομψότητα των κουστουμιών, το τελετουργικό της αμφίεσης, η αλεγκρία, η χαρά και η διασκέδαση, δημιουργούν μια πανδαισία χρωμάτων και εικόνων που ομορφαίνουν ακόμη περισσότερο τους δρόμους και τις πλατείες της Βενετίας. Γιατί Βενετία είναι το Καρναβάλι και το Καρναβάλι Βενετία.
(V)


πηγές:
www.veneziaeventi.com 
it.wikipedia.org

4 commenti:

  1. Μες στην ασυδοσία κι αυτοί οι Βενετοί!
    Με κάθε ευκαιρία ενδύονταν τη μάσκα τους και απελευθερώνονταν...
    Λειτουργούσαν αμιγώς με τα ένστικτα, τα οποία φρόντιζαν να ικανοποιούν πολύ συχνά, οπότε δε θα έπρεπε να είχαν και πολλά απωθημένα!
    Το επικίνδυνο σημείο είναι ο εθισμός, αφού κάθε τι που προκαλεί απόλαυση εύκολα γίνεται εξάρτηση, η οποία επηρεάζει την ποιότητα της ζωής αυτού που αφήνεται χωρίς φραγμούς στις ορέξεις του.
    Πάντα η μάσκα ή η όποια μεταμφίεση απελευθερώνει τον άνθρωπο, με αποτέλεσμα τότε μόνο να βγαίνουν στο φως οι αλήθειες του. Λειτουργεί άλλοτε λυτρωτικά και θεραπευτικά άλλοτε παραπλανητικά.
    Εδώ τίθεται ξανά ο διαρκής προβληματισμός και το δίλημμα σχετικά με όλα αυτά που πραγματικά είμαστε και εκείνων που επιβάλλει η οργανωμένη κοινωνία να εμφανίζουμε!
    Το καρναβάλι μια διέξοδος κι ένας τρόπος να ισορροπούν, έστω για λίγο, οι βαθύτερες ανάγκες και επιθυμίες του ανθρώπου με τις εξωτερικές απαιτήσεις του κόσμου που τον περιβάλλει. Σε συνδυασμό όλο αυτό με τα υπέροχα χρώματα και τα μικρά έργα τέχνης αποτελούν μια πραγματική απόλαυση για όσους συμμετέχουν!

    Πολύ ενδιαφέρουσες οι πληροφορίες που παρέθεσες.

    Γλαύκη

    RispondiElimina
  2. Πραγματικά πολύ καλό το σχολιο σου.
    Σκιαγράφησες ακριβώς τη συνεχή συγκρουση που παρατηρείται μεταξύ ατομου και κοινωνικών θεσμών, που συνηθως του περιορίζουν τα θελω και τις επιθυμίες του. Ζουμε σε μια κοινωνία που για να επιβιώσουμε πρεπει να ακολουθήσουμε μερικους κανόνες και γιατι όχι να παίξουμε ολοι το ρολο που μας αντιστοιχεί. Μερικοι τα καταφέρνουν και προσαρμόζονται, (η υποκριτική είναι ταλέντο) αλλοι όχι και στο τέλος καταλήγουν σχιζοφρενείς
    Ολες οι μαζικες διασκεδάσεις και εκδηλωσεις (γιορτες, καρναβάλια, ποδόσφαιρο, διαδηλώσεις) είναι μια προσωρινή βαλβίδα εκτόνωσης για τον πολιτη αλλα συγχρόνως λειτουργούν ως ενας ανώδυνος κατασταλτικός μηχανισμός ελέγχου πανω στον ιδιον από την κοινωνία και την εκάστοτε εξουσιαστική αρχή.

    Θα ζησεις και θα μάθεις πληρώνοντας ακριβά το τίμημα, ότι στο μακρινό ταξίδι της ζωής σου θα συναντήσεις πολλές μάσκες και λιγοστά πρόσωπα.
    Luigi Pirandellο

    Καλο βράδυ Γλαύκη

    RispondiElimina
  3. Να υποθέσω πως τα liston που αναφέρεις έχουν στενή σχέση
    με το liston της Κέρκυρας;

    Και κάπως έτσι μάθαμε να φοράμε μάσκες για να κάνουμε όσα
    απαγορεύουν τα χρηστά ήθη και έγινε αυτή η μάσκα κάτι σαν
    'δεύτερος εαυτός' και τώρα πια άντε να ξεχωρίσεις ποιός φοράει τι!
    Πάντα μια μάσκα να κρύβει τα 'θέλω' και απλώς να αλλάζει....
    Μάσκες για...
    για λίγες μέρες... για λίγες ώρες... για μήνες ή άλλη για
    σκοτεινές διαδρομές κι άλλη για το φως της μέρας :-)

    Πολύ καλές οι πληροφορίες σου καλέ μου Velvet, λεπτομερέστατες!
    Καλό βράδυ να έχεις ...

    RispondiElimina
  4. Στην Βενετσιάνικη διαλεκτο «liston» ελεγαν τις μεγάλες μαρμάρινες πλακες που χρησιμοποιούσαν για την πλακόστρωση των δρόμων και πλατειών. Από εκει προέρχεται και η βενετσιάνικη φράση «far el liston» που σημαίνει «περπάτημα ή βόλτα στη πλατεία». Ετσι ονομάζεται και ο περίπατος στην πλατεία San Marco

    Την ιδια σημασία εχει και στη Κέρκυρα (μια και πολλές λέξεις εχουν βενετσιάνικη προέλευση) και ηταν ο κύριος δρόμος περιπάτου που χρησιμοποιούσαν οι ευγενείς και οι άρχοντες του νησιου να κάνουν την βόλτα τους.
    Στα ιταλικα «lista» σημαίνει κατάλογος, πίνακας, λίστα, λωρίδα

    Τουλάχιστον αυτές οι μασκες είναι από χαρτί και τις φοράμε μονο για την περίοδο του καρναβαλιού. Επειτα δεν προκαλούν κακό σε κανένα, αντίθετα φέρνουν μονο χαρά και αλεγκρία. Το πρόβλημα είναι οι άλλες που εχουν το χρώμα του δέρματος και τις φοραμε κατά περίσταση και δυστυχώς δεν διακρίνονται.

    Καλο βραδυ και σε σένα Λεβίνα

    RispondiElimina